Porseleinzwammen en kunstlicht. Sinds ik in 2011 een workshop macrofotografie volgde bij Edwin Giesbers ben ik er verslaafd aan geraakt. Je houdt er van of je haat het. Ik behoor overduidelijk tot de eerste categorie. Ik hou er van. Met heel m'n zaklamp. En heel m'n flitser.
Drukte speelt me parten de laatste weken. Mijn fotografisch hart bloedt. Het echte leven eist z'n tol! Vrienden, een vrouw, kinderen en werk. Je kunt er maar druk mee zijn. Het zijn van die dingen die je nodig hebt en je leven structuur geven. En dat is ook goed. Maar zo heel af en toe wil ik geen structuur. Ik wil chaos. Ik wil tegen de verdrukking in ontsnappen aan het echte leven. Buiten spelen. De hei op. Het bos in. Plat op m'n buik in de modder naar zwammen speuren. Op zoek naar schatten. Net als vroeger. Toen was het hutten bouwen, fikkie stoken en stroopsoldaatjes maken. Zelf gesneden takjes door de loeihete gesmolten suiker halen en je vingers branden. Gelukkig zijn ook dáár destijds foto's van gemaakt. Door m'n vader. Valt de appel niet ver van de boom?
Ook in de bossen rondom Londen groeien ze. Deze is van boven aangelicht met een LED-zaklampje. Het beest in kwestie kwam spontaan het kader binnenwandelen. Ook dáár hou ik trouwens van.
De Porseleinzwam (Oudemansiella mucida) is met recht een bijzondere zwam. Hij groeit enkel en alleen op beuken- en eikenhout. Zwak of dood. Maakt niet uit. Rond de herfst komen ze tevoorschijn en binnen enkele dagen groeien ze uit tot gracieuze, porseleinwitte paddenstoelen. De hoed is, zeker bij vochtig weer, nogal slijmerig en dit doet de zwammen glanzen in het donkere bos.
Anders dan amenieten en boleten heeft het vruchtvlees van de Porseleinzwam een semi-transparant karakter. Heel vriendelijk. Met name voor licht! In-het-bos-doordringend-tegen-zonlicht doet de hoeden oplichten als een kanten trouwjurk op een mooie lentedag. Maar dat licht is er niet altijd. Zeker in de herfst kun je daar niet vanuit gaan. Dus je neemt je eigen zonnetjes mee.
Dit ieniemienie-exemplaartje groeide uit een kleine tak. Je kunt het zwammetje met takje en al handig draaien en positioneren. Een flits met blauwe kap zorgt voor een spookachtig effect. Wel weer netjes terugleggen...
Het bos in betekent voor mij: licht mee. Zaklamp en flitser zitten dan standaard in m'n tas. Ik heb de Porseleinzwammen dit jaar zo'n drie keer gezocht, én gelukkig gevonden. Midden oktober in de bossen rondom Londen, afgelopen zaterdag tijdens het geven van mijn workshop herfstmacro en afgelopen dinsdag tijdens de pauze van het werk. Elke zwam is anders. Elke keer een feest. Ze staan net zo vaak in groepjes als alleen, en de mogelijkheden voor leuke composities zijn eindeloos.
Ook zonder een 'gekleurde' flits kun je spannende resultaten bereiken. Hier komt de flits van onder en laat het lijken alsof de hoed een tafellampje is. Dat beest zat er al. Ook goed.
Het is nog steeds geen wetenschap, het blijft een kwestie van proberen. De camera op rijstzak of statief is het makkelijkst. Via de LiveView bepaal je de compositie en waar zich het scherptevlak precies bevindt. Diafragma dicht, rond de f/16 of nog hoger. Dit zorgt voor een mooie scherpte en, in combinatie met de zaklamp of flits, een donkere achtergrond. Elke keer blijkt vooral het kunstmatig insemineren van de compositie met licht de grootste uitdaging. Veel foto's zijn té overduidelijk geflitst, of het licht van de zaklamp zorgt voor overbelichte, uitgebeten delen. Vooral de glanzende onderdelen zijn hiervoor favoriet.
Sproeiertje er bij en je komt bijna handen te kort.
En alsof het nog niet ingewikkeld genoeg is moet dan ook het watersproeiertje nog even uit de tas. Voor dat beetje 'extra', weet je wel. Alsof je je handen niet al vol had. Alsof je al die variabelen zo maar even op elkaar kunt afstellen. Je moet blijven draaien, blijven keren. Het is of de Tour-de-France weer eens in Nederland is aanbeland. De slagschaduwen van frommelige blaadjes en uitstekende takjes zijn de vluchtheuvels en rotondes van deze wedstrijd. De accu van de camera en de batterijen van de flitser doen een behoorlijk jasje uit op deze manier. Nog even en ze worden er af gepierd. Weldra komt de man met de hamer langs en komt de hongerklop. Dan staan ze geparkeerd, zul je zien. En dan kun jij lekker naar huis. Met een SD-kaart vol magie. Terug naar de echte wereld. Je vrouw. Je kinderen. Je vrienden. Toch ook best lekker hoor