Een fenomeen dat lang is weg geweest uit de Nederlandse rivieren. Zomersneeuw. Binnen een paar uur van een zwerm witte, vliegende wondertjes naar voldaan en gestorven op de oevers van het zoete water. Het is het massaal uitvliegen van het Schoraas (Ephoron virgo).
Vrijdagmorgen 26 augustus verschenen de eerste berichten over waarnemingen van 'zomersneeuw'. Verheugend nieuws! De insecten waren samen met het fenomeen sinds de jaren '30 van de vorige eeuw uitgestorven. Tot 2007. Toen kwamen de eerste meldingen weer binnen. Dankzij het schoner worden van onze rivieren kregen deze eendagsvliegen weer de kans. Maar het is lang niet elk jaar dat deze maagdelijk witte haften massaal het luchtruim kiezen.
Een zeer bijzonder iets dus, dat zeker de moeite waard moet zijn om eens in het echt mee te maken. Onderzoek leidde mij naar een locatie in mijn woonplaats Arnhem. Bovenop de John Frost brug waren aan de zuidzijde die ochtend ongeveer 200 dode exemplaren gezien. Aan de oevers van de Nederrijn, onder de rook (en vooral het licht) van Arnhem hadden zij besloten de avond ervoor hun dodendans te doen. Nu maar hopen dat er nog een heel aantal de moeite had genomen het nog een nachtje af te wachten...
Artistiek.....misschien. Maar niet helemáál wat ik in mijn hoofd had.
Eenmaal aangekomen op de locatie is het even zoeken. Waar zitten ze nou? Wat is een mooie plek? Al snel lopen we Roeselien en Nils tegen het lijf; onze sister en brother 'in crime' voor deze avond. Hé! Daar vloog er één! Of was dat een motje? We weten het niet. We besluiten aan de oostzijde van de brug te gaan kijken. We komen aan bij een kleine krib en lopen richting het water. Zou het hier gebeuren? We zien nog niks. Of toch...? De zaklamp is snel gepakt. Dus toch! Er scheren een paar exemplaren over het water. Toch is de stemming wat teleurgesteld. Een nummer van 'De Dijk' komt in me op. Is dit alles? Oewoewoewoe....Ik heb gelezen dat een half uur ná zonsondergang de mannetjes als eerste tevoorschijn komen en anderhalf uur daarna de zwerm op een hoogtepunt moet zijn. Daarna is alles snel voorbij. Even afwachten dus.
Dat afwachten wordt beloond. Het gaat snel. Het aantal haften vermenigvuldigt zich exponentieel en binnen de kortste keren vliegen er honderden. We pakken de camera's, flitsers en ander lichtgevend spul erbij en stellen ons op direct aan de waterlijn. Je kunt niet zien waar ze nu preciés vandaan komen. Uit het water ja, dat weten we. Maar je ziet ze niet bovenkomen. Tientallen van deze witgejurkte feetjes landen op ons en op onze apparatuur. Daar blijken ze hun oude jas pas definitief uit te trekken. Doordat dit onze aandacht een paar minuten trekt hebben we niet door dat de term 'honderden' inmiddels plaats heeft moeten maken voor 'duizenden'. Ze vliegen daarna weer op en paren in de lucht. Het krioelt er van. Ze zijn werkelijk overal. In je haar, in je shirt, in je keel....ugghh!
Ongeveer het beeld dat ik voor ogen had. Het blijkt extreem lastig om dit vast te leggen!
Ze komen in groepen lijkt het wel. Net als je denkt dat het minder wordt, komt er weer een horde. We blijven foto's maken en komen al snel tot de conclusie dat 'natuurbeleving ook belangrijk is'. Het blijkt echt heel erg lastig om een zwerm in beeld te brengen. De flitsers draaien overuren en de zaklampen staan op standje 'continu'. Toch wordt het 'zwermen' na een uurtje onvermijdelijk minder. Oranje eitjes liggen inmiddels overal. Als langgerekte druppels kaarsvet bedekken ze de stenen, het zand. En ons...
Temidden van de neergestorte menigte houdt één model zich, bijna stoïcijns, staande.
Duizenden vleugeltjes komen gezamenlijk tot stilstand.
Taak volbracht. We keren om en mogen sterven.
Moegestreden door de dans waar ze hun hele leven naar hebben toegewerkt storten ze neer in een laatste glijvlucht. In een laatste stuip keren ze hun rug naar de aarde en hun vleugeltjes naar de hemel. Deze engeltjes hebben hun taak volbracht. Als we de rivieren schoon houden en Moeder Aarde het wil, worden we volgend jaar weer getrakteerd op zo'n spektakel. Ik ben er bij. Zeker weten.
Zomersneeuw 'the movie'